تهدیدهای منطقه ای از جمله موضوعات مهمی هستند که از دیرباز در خاورمیانه شرایط را برای حضور پویای ایران سخت کرده اند با این حال دامنه نوسانات این موضوع اکثرا زیاد و متنوع بوده است. جنگ ایران و عراق، انقلاب عربی، ظهور گروه های تروریستی همچون القاعده و داعش، جنگ های داخلی در منطقه و اختلاف نظرهای با سطح بالا بین ایران و برخی کشورها همچون عربستان همگی از موضوعاتی بوده اند که بر روابط ایران با کشورهای منطقه اثرگذارند. در این بین هنوز مشکل کشورمان با داعش در عراق حل نشده و این گروهک تروریستی به دنبال نفوذ به خاک کشورمان و ناامن کردن ایران برای فعالان اقتصادی هستند بروز چالش هایی بین ایران و عربستان به عنوان یک مشکل جدی سر باز کرده است. با این حال به نظر می رسد از نگاه کارشناسان ایران از ابزار مناسب برای جلوگیری از چالش های عمیق در این مسیر برخوردار است.  

ناصر ریاحی فعال اقتصادی درباره مشکلات اصلی صادرات ایران، به اگزیم نیوز گفت: برخی تحولاتی که در منطقه به وجود آمده است، نمی‌تواند تغییراتی در روابط اقتصادی ایران با کشورهای منطقه ایجاد کند. به گفته وی البته حذف داعش از منطقه، بر روند صادراتی ما به عراق بسیار موثر خواهد بود؛ چرا که عراق به لحاظ فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مناسبات بسیار خوبی با ایران دارد. این فعال بخش خصوصی اظهار کرد: مشکلات اصلی صادرات ما به موارد دیگری برمی‌گردد که مهم‌ترین آنها ضعف در زیرساخت‌های لازم برای صادرات است. از سوی دیگر، مساله نقل و انتقالات پولی در زمینه صادرات برای ما بسیار اهمیت دارد که در این زمینه ها نیز با مشکل روبه‌رو هستیم.

ریاحی تصریح کرد: زمانی که روابط ترکیه و روسیه به هم خورده بود به دلیل ضعف زیرساخت‌ها نتوانستیم از این فرصت استفاده کنیم و حضور جدی در بازار روسیه داشته باشیم. از سوی دیگر، برخی از محصولات صادراتی ما به لحاظ کیفیت، قیمت تمام شده، بسته‌بندی و زیرساخت‌های صادراتی با کشوری چون ترکیه قابل مقایسه نیست که بخواهیم بازار روسیه را در رقابت با ترکیه در اختیار بگیریم و برای همین نتوانستیم از این فرصت تاریخی که در اختیار ما قرار گرفت استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه اکنون در اقتصاد کشور شاهد چند نرخی بودن ارز و نرخ پایین ارز به‌صورت مصنوعی هستیم، اعلام کرد این امر رقابت را از صادرکنندگان ما خواهد گرفت. به گفته وی از ۳۵ سال گذشته تاکنون نرخ ارز ۳۰۰ برابر شده؛ این در حالی است که قیمت برخی کالاها و حقوق و دستمزد رشدی هزار برابری داشته است. به گفته ریاحی نرخ ارز باید واقعی شود و اگر دولت قصد دارد به گروه‌های خاصی یارانه بدهد از طرق دیگر باشد. وی همچنین اظهار می‌کند: بالابودن قیمت تمام شده کالاها از یکسو و نرخ سود بالای بانکی و نظام مالیاتی غیر عادلانه از سوی دیگر سبب افت صادراتی ما در منطقه شده است. ریاحی در نظری مشابه با دیگر فعالان بخش خصوصی می‌گوید: مناسبات سیاسی ایران با دیگر کشورهای منطقه تاثیر زیادی به در اختیار گرفتن بازارهای هدف دارد.

به تحلیل اگزیم نیوز منطقه خاورمیانه با ناامنی های بزرگی دست و پنجه نرم می کند در حالیکه بخش زیادی از شرکای تجاری ایران در این منطقه قرار دارند و ریسک های ژئوپلیتیک بر تجارت کشور موثر است. در دوران تحریم کشورهایی همچون ترکیه، امارات و ... به اسم شریک های کشور معرفی می شوند؛ در حالی که اینها شرکای ما نبودند و بیشتر در نقش واسطه عمل می کردند؛ واسطه هایی که فقط قیمت را بالا می بردند. با توجه به این که اثرات تحریم در حال محو شدن است ایران روز به روز بیشتر به سمت شرکای اصلی خود گام برمی دارد و به طور مثال با کشوری همچون ایتالیا وارد مذاکره می شود و به عقیده کارشناسان شرایط روز به روز در حال بهبود است.